Giá dầu giảm, giá nhớt trơ trơ

Chỉ trong tháng 1 - 2015, giá một số sản phẩm dầu gốc đã giảm 10% - 15% so với tháng 12- 2014.

Từ giữa năm 2014 đến nay, giá xăng A92, A95, dầu diesel, dầu hỏa… đều đã giảm mạnh. Xăng giảm tới lần thứ 15 trong khi giá dầu thô thế giới đã giảm tới 50%. Giá dầu thô đã xuống dưới 60 USD/thùng, thậm chí có thời điểm 50 USD/thùng. Tuy nhiên, giá các sản phẩm dầu nhờn (nhớt) bán lẻ trên thị trường Việt Nam vẫn không thấy có dấu hiệu giảm.

Đại gia thao túng?

Ông Nguyễn Tuấn Quỳnh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nhiên liệu Sài Gòn (SFC), cho biết xăng, dầu diesel, dầu gốc… là những sản phẩm được sản xuất từ dầu thô. Nhớt là sản phẩm của dầu gốc pha trộn với phụ gia. Cả giá dầu thô, dầu gốc đều giảm trong thời gian qua, điều này giúp các công ty sản xuất dầu nhớt hưởng lợi.

Nhưng tại sao giá nhớt lại không giảm? Theo ông Quỳnh, nguyên do là các doanh nghiệp (DN) dầu nhớt tốn quá nhiều chi phí quảng cáo marketing, tốn chi phí khuyến mãi để thu hút khách hàng, cạnh tranh với các hãng nhớt trên thị trường. Đối với các DN nhập khẩu nhớt về trong nước đóng gói tiêu thụ, không nhập thường xuyên như xăng dầu (lô hàng nhớt lâu lâu mới nhập về một đợt) nên có thể ít bị tác động.

“Giá nhớt không giảm là khó chấp nhận. Không nhiều thì ít, giá nhớt cũng phải giảm theo giá dầu thô thế giới như giá xăng, dầu, diesel” - ông Quỳnh nói.

Đại diện một DN nhập khẩu dầu nhớt xác nhận các thị trường Singapore, Iran, Saudi Arabia, Nhật, Hàn Quốc và châu Âu giá các loại dầu gốc để pha chế dầu nhớt như SN150, SN500, J150, J500… đều giảm. Chỉ riêng trong tháng 1-2015, giá một số sản phẩm dầu gốc đã giảm 10%-15% so với tháng 12-2014.

“Thế nhưng giá nhớt trong nước không thể giảm vì thị trường dầu nhớt Việt Nam đang bị khống chế bởi các đại gia ngành dầu nhớt thế giới. Hầu hết các thương hiệu nổi tiếng thế giới như Exxon Mobil, Castrol, BP, Total, Shell… đều đã có mặt tại Việt Nam và chiếm tới gần 80% thị phần tại các TP lớn. Ngoài ra một số hãng xe đều có sản phẩm nhớt riêng. Các DN nhớt trong nước xuất hiện không đáng kể, giá rẻ hơn nhiều nhưng ít người mua (chủ yếu dùng trong sản xuất). Chỉ cần một vài DN lớn không giảm thì các DN khác không giảm theo. Hơn nữa lượng nhớt tồn kho cao nên khó bị tác động liền theo giá xăng dầu” - vị đại diện này tiết lộ.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng dầu nhớt là thị trường béo bở đối với các DN sản xuất và nhập khẩu. Thị trường sản xuất có thể giảm do kinh tế khó khăn nhưng thị trường động cơ xe máy, ô tô, xe tải rất lớn. Số lượng nhớt nhập về đến đâu chắc chắn sẽ tiêu thụ rất nhanh đến đó nên không có chuyện tồn kho. Phải chăng là chi phí PR quảng cáo cạnh tranh quá lớn khiến họ không thể giảm giá được nữa?

Cần cơ chế quản lý giá nhớt

Ông Quỳnh cho rằng chúng ta đã thả nổi giá nhớt. Với giá xăng dầu bán lẻ hiện nay, cơ quan quản lý có cơ chế tính toán giá thành, chi phí nhưng với giá dầu gốc, giá nhớt bán lẻ trên thị trường vẫn còn bỏ ngỏ.

Đồng quan điểm, một chuyên gia ngành xăng dầu cho rằng Nhà nước cần có hướng giám sát giá dầu gốc nhập khẩu và yêu cầu các DN công bố công thức pha chế, từ đó tính ra giá thành sản phẩm. Không có lý do gì giá dầu trên thế giới đã giảm nhưng giá nhớt không giảm, người tiêu dùng lại không được hưởng lợi.

Ông Tô Văn Tuynh, Giám đốc khu vực Đông Nam Bộ Tập đoàn Mai Linh, cho biết hiện nay mỗi xe chạy trên 5.000 km phải thay nhớt, giá khoảng 400.000-500.000 đồng/bốn lít tùy loại. Tuy nhiên, giá nhớt bán lẻ không thấy giảm bao giờ. Mặc dù chi phí nhớt không nhiều, tác động không lớn đối với mỗi xe cá nhân nhưng với trên chục ngàn xe của mỗi hãng thì đó là một chi phí rất lớn. Nếu giá nhớt giảm thì chắc chắn hãng sẽ tính toán giảm giá cước như khi giá xăng dầu giảm.

Nhớt giả tràn lan

Để làm dầu nhờn đúng phẩm cấp và chất lượng, phải lấy 100% dầu gốc được chiết ra từ các nhà máy lọc dầu để làm nguyên liệu, cho thêm phụ gia. Dầu gốc loại này đã có đầy đủ các tiêu chí như chỉ số độ nhớt, nhiệt độ chớp cháy, trị số kiềm tổng, tổng lượng acid… đảm bảo làm trơn, mát, tốt cho động cơ. Tuy nhiên, vì lợi nhuận cao, các cơ sở nhỏ mua nhớt cũ đã sử dụng về nấu lại, đem đổ vào bình thật của các nhãn hàng có tên tuổi rồi tung ra thị trường. Những cơ sở này có nguồn mua lại các bình nhớt có thương hiệu đã qua sử dụng. Đối với các loại xe máy, có thể nhận biết được nhớt giả, kém chất lượng khi thấy máy xe mau nóng, kêu to hơn. Khi đó người tiêu dùng nên đến các hãng xe kiểm tra, thay lại nhớt mới vì loại nhớt này tồn đọng một lượng acid làm ăn mòn phá hủy nhanh máy móc. Các hãng nhớt đều có dấu hiệu nhận biết hàng chính hãng riêng trên nhãn hiệu. Người tiêu dùng nên mua nhớt ở các đại lý bán nhớt hoặc của các hãng xe.

Đại diện một DN nhập khẩu dầu nhớt

Không chỉ lĩnh vực vận tải, các ngành sản xuất như dệt may, sản xuất thép, bao bì, nhựa… đều sử dùng nhiều dầu nhớt cho các thiết bị, máy móc phải vận hành với cường độ cao. Nếu giá nhớt giảm thì chắc chắn DN tiết kiệm được chi phí sản xuất. Từ đó giá thành có thể cạnh tranh và người tiêu dùng được lợi.

PGS-TS PHẠM XUÂN MAI, nguyên Trưởng khoa Kỹ thuật giao thông, Trường ĐH Bách khoa TP.HCM

Theo CafeF