Dầu ăn “siêu rẻ”: Đổ đi ở chỗ này, lên... bàn ăn ở chỗ khác

Khi thứ đổ đi ở chỗ này, lên... bàn ăn ở chỗ khác

Như đã thông tin ở các kỳ trước, việc lần tìm ra các lò tái chế dầu ăn từ những người làm nghề thu gom hay phân phối dầu bẩn là không dễ. Giống như những nghề khác, những người làm nghề này cũng có một nguyên tắc "bảo mật" thông tin, đó là tất cả những người không quen biết mà hỏi những vấn đề liên quan họ đều trả lời không biết. Điều này cũng dễ hiểu, bởi nó tác động đến "bát cơm" của những người trong nghề. Không chỉ bí mật về những nơi thu gom, nơi nhập mà ngay cả giá cả cũng được bảo mật một cách tuyệt đối. Tuy nhiên, tìm những điểm chuyên bán lẻ dầu thải trước khi tái chế là điều không khó.

Trong vai một người chuyên đi mua dầu ăn thải tại các nhà hàng, quán ăn lớn trên địa bàn TP. HCM, chúng tôi được mục sở thị những chảo dầu ăn lớn đã qua sử dụng, chờ người đến gom. Hầu hết những nhà hàng này đều có mối quen thu gom dầu. Nhưng, nhiều bếp chính có vẻ không trung thành lắm với những mối bán, vì nếu có mối khác mua cao giá hơn là bán ngay. Có nhà hàng khi được hỏi cho biết, mỗi ngày bán ra hàng chục lít dầu thải, cũng có nhà hàng, hai hoặc ba ngày mới bán một lần. Theo quan sát, dầu ăn thải tại nhiều nhà hàng, quán ăn lớn được đựng trong những xô lớn không có nắp đậy, còn trộn lẫn cả thức ăn dư.

Chảo dầu ăn giá rẻ màu vàng đục dù mới được chiên lần đầu.

Theo tiết lộ của một thợ bếp chính tại nhà hàng ẩm thực S.H., khi dầu ăn đã qua một lần sử dụng, những nhà hàng lớn thường không sử dụng lại để chế biến các món ăn khác nên một lượng dầu lớn được thải ra hằng ngày, nếu... đổ đi thì rất phí. Trong khi, đây lại là "món" ưa thích của những điểm tái chế, hay các hàng quán nhỏ vỉa hè.

Anh này cũng cho biết, hoàn toàn không biết về những tác hại của dầu ăn đã thải ra, nếu đưa tái chế lại để sử dụng. "Tôi chỉ thấy dầu thừa nhiều, có người mua thì bán. Họ mua làm gì, chở đi đâu thì tôi không hề biết", bếp chính của nhà hàng S.H. cho biết.

Không chỉ những người bán dầu thải làm nguyên liệu cho các cơ sở chế biến tư nhân, những tiểu thương bán dầu ăn bẩn "thành phẩm" cũng chẳng quan tâm đến giá trị dinh dưỡng, hay tác hại của dầu ăn giá rẻ mang lại mà họ quan tâm đến phần lãi từ nguồn dầu này.

Anh T.L., một tiểu thương tại Chợ Lớn (quận 5, TP. HCM) cho hay, nguồn dầu ăn giá rẻ không thiếu, chỉ cần gọi điện là có người đến giao hàng tận quầy. Những người giao hàng không phải là những người trực tiếp tái chế, sản xuất dầu ăn giá rẻ mà họ là những đại lý trung gian. "Thấy có nhiều người mua thì tụi tôi bán chứ không quan tâm khách hàng mua về làm gì. Với lại, bán cái này có lãi lớn, người đến mua thường mua một lượng lớn dầu ăn giá rẻ nên hàng cũng nhanh hết. Mỗi tháng chỉ cần chục người tới mua là đã có tiền triệu rồi", anh L. cho biết.

Những thực khách bị "đầu độc" công khai

So với Hà Nội, tại TP.HCM dân nhập cư có vẻ dễ làm ăn hơn với điều kiện làm ăn thuận lợi do mật độ dân cư đông đúc lại phủ khắp trên diện rộng, mặt khác khách hàng cũng dễ tính hơn. Chính điều này giải thích vì sao các hàng quán vỉa hè, đặc biệt là các quán nhậu bình dân, các hàng đồ chiên có mặt ở khắp nơi, "bao bọc" công viên, trường học, trung tâm mua sắm hay tại các cửa chợ đêm... Điều này chẳng có gì đáng bàn nếu không phải các hàng nấu nướng, chiên xào này sử dụng một loại dầu ăn được đựng trong các can nhựa cáu bẩn, không nhãn mác. Thực khách cứ vô tư ăn nhậu mà không biết loại dầu siêu lãi này có nguồn gốc từ đâu và mức độ độc hại đến đâu.

Cảnh mua, bán công khai dầu ăn giá rẻ không rõ nguồn gốc đã trở nên quá quen thuộc tại các chợ ở TP. HCM.

Dù không biết nguồn gốc, nhưng những người bán hàng vì ham rẻ nên mua về dùng, với lại màu dầu ăn giá rẻ cũng không khác dầu thực vật là mấy. Chị Ngọc Ngoan (bán chuối chiên tại làng Đại học Thủ Đức) cho biết: "Mỗi tháng tôi dùng khoảng 20 lít dầu ăn để dùng chiên chuối và bánh chưng để bán. Sợ ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng nên tôi chọn loại dầu chính hãng với giá bán 17.000/lít". Ngạc nhiên vì có loại dầu ăn rẻ như vậy, PV tiếp tục lân la hỏi chuyện thì được biết chị lấy dầu ăn theo can lớn, được một người đến giao hàng tháng. Sự nhầm tưởng dầu bẩn là dầu chính hãng là không hiếm, bởi nhiều người bán hàng khi được hỏi đều cho biết họ chỉ nghe người giao hàng nói đó là dầu ăn loại tốt nhất.

Theo anh Đ.C.H. (chủ quán lẩu nhúng trên đường Lê Trọng Tấn, quận Tân Phú, TP. HCM) cho biết: "Tại các hãng dầu ăn lớn, giá bán lẻ dầu ăn dao động từ 35.000 - 47.000 đồng/lít. Giá dầu ăn bán theo can lớn ở các chợ như hiện nay là quá rẻ so với dầu chính hãng bày bán trong các siêu thị. Dầu rẻ thì làm gì bảo đảm được chất lượng, đó chỉ là dầu tái chế thôi, nhìn bằng mắt thường cũng biết. Biết là dầu tái chế, nhưng vẫn sử dụng vì dầu ăn đó xài lợi lắm, không hao dầu mà mùi thức ăn cũng thơm hơn. Dầu được bán tràn lan chứ không hề che đậy nên chắc cũng không sao, những hàng ăn vỉa hè hay quán nhậu bình dân như chúng tôi đều sử dụng loại dầu ăn giá rẻ này. Thấy lợi thì mua xài, chứ dầu ăn có bẩn hay không thì tôi cũng không biết".

Chị T.T.M., chủ một quán bánh xèo trên đường Võ Thị Sáu (quận 3, TP. HCM) tiết lộ: "Dầu ăn giá rẻ bán tại các chợ được những người buôn bán như chúng tôi ưa chuộng. Nhưng nói thật, dầu này chỉ để chế biến thức ăn bán cho khách chứ không dám ăn, vì không rõ nguồn gốc và sợ không tốt cho sức khỏe".

Dầu ăn giá rẻ không rõ nguồn gốc, nhưng lượng tiêu thụ là rất lớn, khiến nguồn dầu ăn bẩn này len lỏi từ các chợ lớn sang chợ nhỏ, từ chợ vào nhà hàng, quán ăn, hàng ăn vỉa hè... Góp phần vào sự phổ biến của loại dầu ăn bẩn giá rẻ này, là sự không quan tâm của người bán và sự ham rẻ của người mua. Dầu ăn bẩn đang hàng ngày đầu độc thực khách qua những món ăn, những xâu cá viên chiên, những trái chuối chiêm vàng ươm bắt mắt.

Nhiều thực khách khi được hỏi có biết hay không khả năng họ đang bị cho ăn dầu ăn bẩn, đều cho rằng, có biết nhưng không cưỡng lại được những món ăn vặt trên phố. Rất ít ai quan tâm những xâu cá viên chiên, bánh chiên, chuối chiên được chiên loại dầu ăn có nguồn gốc từ đâu, được sản xuất từ nguyên liệu gì. Những người sử dụng vẫn vô tư dùng những món ăn được chiên, xào, nấu từ các loại dầu ăn bẩn giá rẻ bán theo can lớn ngoài chợ, mà không mảy may thắc mắc về chất lượng.

"Độc chiêu" tái chế

"Độc chiêu" tái chế dầu ăn giá rẻ, đường đi của nguồn nguyên liệu để nấu dầu ăn, chiêu thức qua mặt các cơ quan chức năng của cơ sở phân phối và chủ các cửa hàng bán dầu ăn giá rẻ, khả năng hô biến dầu bẩn thành dầu xịn, cách thức bán hàng và khả năng "thuyết giáo" về công dụng và lợi ích của dầu ăn bẩn của người bán hàng,... sẽ được chúng tôi đề cập trong kỳ tiếp theo.

Theo Doisongvaphapluat