Chè lam - món dân dã đem tiền tỷ về làng nghề

Xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất (Hà Nội) nổi tiếng với sản phẩm chè lam, được người dân lưu giữ qua biết bao thế hệ. Nhờ gắn bó với nghề truyền thống này, nhiều hộ dân nơi đây đã có thu nhập khá giả.

Liên kết làm chè lam

Ông Nguyễn Trí Thủy – Chủ tịch Hội Làng nghề bánh chè lam làng Thạch là một trong những nông dân nổi danh với tay nghề làm chè lam ngon nhất, nhì làng. Chúng tôi đến thăm khi gia đình ông Thủy đang tất bật nổi lửa làm mẻ chè lam để kịp phục vụ các lễ hội đầu năm. Vừa làm ông Thủy vui vẻ nói: “Ngày thường, gia đình tôi chỉ làm 1 tạ chè lam, nhưng những dịp tết, lễ hội thì làm gấp đôi do có nhiều đơn đặt hàng. Trung bình, mỗi năm gia đình tôi làm hơn 20 tấn chè lam, với giá bán hơn 45 triệu/tấn, gia đình tôi thu nhập khoảng 100 triệu đồng mỗi năm”. Ông Thủy cho hay, tổ tiên, gia đình ông gắn bó với nghề làm chè lam hàng trăm năm nay. Ông học nghề từ cha ông từ nhỏ. Năm 1988, sau khi xuất ngũ bộ đội, ông Thủy tách ra làm riêng cho đến nay.

Nhờ gắn bó với nghề chè lam nhiều hộ dân làng Thạch, xã Thạch Xá đã có thu nhập khá giả. Ảnh: Đ.T

Theo ông Thủy, từ năm 2004, chè lam Thạch Xá đã được công nhận là làng nghề truyền thống. Hiện, người làng Thạch vẫn chủ yếu làm bánh bằng phương pháp thủ công. Để tạo động lực phát triển làng nghề truyền thống, liên kết các hộ sản xuất, năm 2014, UBND xã đã thành lập Hội Làng nghề bánh chè lam Thạch Xá với 72 thành viên gia.

Cầu kỳ từ nguyên liệu đến cách chế biến

Là thành viên trẻ tuổi tham gia trong Hội Làng nghề bánh chè lam làng Thạch, anh Ngô Văn Toán (SN 1976) thổ lộ: “Trước đây, tôi vốn làm nghề sản xuất bánh kẹo, kinh nghiệm làm chè lam không có. Tham gia hội, những nông dân trẻ như tôi được các bác, các anh chị đi trước truyền đạt rất nhiều kinh nghiệm quý báu. Tuy chè lam Thạch Xá là món ẩm thực dân dã nhưng để có mẻ chè lam thơm ngon thì người thợ phải chế biến khá cầu kỳ, tỉ mỉ”.

Theo các hộ dân làng Thạch, chè lam vốn được chế biến từ những nguyên liệu đơn giản, quen thuộc như bột nếp, gừng, lạc, đường kính và mạch nha.

Để có những mẻ chè lam thơm ngon, khâu chọn nguyên liệu khá quan trọng. Nếp làm chè lam phải là nếp cái hoa vàng, gừng phải chọn củ già, hạt lạc phải chắc, mẩy.

“Để sản xuất 20 tấn chè lam/năm, gia đình tôi cần đến hơn chục tấn thóc nếp cái hoa vàng. Để chủ động nguyên liệu gia đình tôi cấy 1 mẫu thóc nếp.  Thóc nếp khi gặt ở ruộng về phải làm máy, phơi ngay cho được nắng. Nếp cái hoa vàng để làm chè phải chọn hạt to, đều, mẩy, phơi khô sạch sẽ…” - anh Toán cho hay.

“Dịp lễ hội đầu xuân, những hộ chuyên làm và kinh doanh thứ quà chè lam như chúng tôi đều bận tíu tít từ sáng đến tối mịt. Hội Làng nghề bánh chè lam làng Thạch xuất bán hơn 150 tấn/năm, doanh thu trên 6 tỷ đồng/năm. Thu nhập từ nghề làm chè lam không bội thu, nhưng ổn định nên nhiều gia đình khá giả lên nhờ làm nghề” - ông Thủy nhấn mạnh.