Vụ việc du khách làm cháy nhà Mường: Tại sao chưa bị truy tố?

Chưa đầy 24h sau khi nhóm du khách làm cháy toàn bộ ngôi nhà Lang – nhà sàn của vị quan Lang duy nhất còn sót lại cùng hơn 200 cổ vật trưng bày tại Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường, danh tính của các đối tượng đã được xác định rõ.

Các chuyên gia khảo cổ ước tính, bộ sưu tập các cổ vật lên tới cả chục tỷ đồng. Vậy nhưng cho tới giờ, cơ quan công an tỉnh Hòa Bình vẫn chưa có động thái nào nhập cuộc. Xoay quanh vấn đề này, báo Đời sống&Pháp Luật online đã có cuộc trao đổi với luật sư Trương Anh Tú, Hội Luật sư Thành phố Hà Nội, đại diện pháp luật của Bảo tàng.

Quá trình xác định danh tính các đối tượng liên quan trực tiếp tới vụ cháy cổ vật có khó khăn không thưa ông?

Vụ việc xảy ra do một nhóm khách tại Hòa Bình, gồm 2 nam 2 nữ đi trên hai ôtô, vào Bảo tàng Mường tham quan và sử dụng dịch vụ ăn uống trên nhà Lang. Trong thời gian chờ đợi món ăn, nhóm khách tự ý đốt lửa ở bếp Mường trong nhà Lang để nướng ngô. Khi ngọn lửa bùng lên, khách hoảng loạn, không kêu trợ giúp từ nhân viên Bảo tàng, mà bỏ chạy, lên xe ôtô tháo chạy, dùng xe húc thẳng vào ba nhân viên Bảo tàng khi các nhân viên này muốn ngăn họ lại. Cũng may nhân viên của Bảo tang đã kịp ghi lại biển số xe. Chúng tôi nhanh chóng xác định rõ được các đối tượng này. Họ đều là những người có địa vị xã hội cao, đang cư trú tại tỉnh Hòa Bình và thuộc độ tuổi trên dưới 40. Chúng tôi đã chuyển vụ việc lên công an điều tra tỉnh Hòa Bình.

Xét theo quy định Bộ luật hình sự và dân sự, các đối tượng này có thể bị áp dụng các khung hình phạt thế nào?

Lý do cụ thể tại sao các đối tượng này làm cháy nhà sàn cho tới giờ chúng tôi chưa được biết. Vụ việc phải cần tới cơ quan chức năng lấy lời khai, truy tìm dấu hiệu cấu thành tội phạm và khởi tố vụ án. Nếu xác định được các đối tượng này cố tình gây cháy nhà sàn hơn 100 năm tuổi thì mức hình phạt các đối tượng phải chịu sẽ rất nặng, cao nhất là chung thân. Còn nếu chỉ vì vô ý làm cháy, trong lúc hoảng loạn, bỏ chạy thì vụ việc sẽ chỉ dừng ở mức xử phạt dân sự. Mức độ bồi thường bao nhiêu cần phải có rất nhiều ban ngành: bộ tài chính, văn hóa… bàn bạc cụ thể.

Cho đến nay, về phía cơ quan chức năng đã có những động thái gì tiến hành công tác điều tra vụ việc này chưa thưa ông?

Đó cũng là một thắc mắc lớn từ phía chúng tôi. Các đối tượng vẫn chưa hề được lấy lời khai hay triệu tập gì hết. Chúng tôi cũng chưa nhận được bất cứ liên lạc trao đổi sâu nào liên quan đến vụ việc từ phía công an điều tra tỉnh Hòa Bình.

Qua vụ việc, ông đánh giá thế nào về ý thức giữ gìn cổ vật của người dân Việt Nam nói chung?

Nhiều người dân có ý thức rất tốt trong việc giữ gìn, phục dựng cổ vật. Họ thậm chí còn tặng cho Nhà nước cả bộ sưu tập lớn của mình để con cháu đời sau được tìm hiểu, chime ngưỡng. Nhưng một bộ phận không nhỏ người dân vẫn chưa có ý thức tốt. Họ vào bảo tàng, leo trèo, sờ mó hoặc thậm chí phá hoại các vật phẩm trưng bày. Vụ việc cháy nhà sàn này, theo tôi là một hồi chuông cảnh tỉnh du khách về ý thức giữ gìn và bảo tồn văn hóa, lịch sử.

Xin cảm ơn ông.

Nhìn lại hình ảnh trước và sau khi nhần bị thiêu rụi:

Bộ cồng chiêng, vật dụng và kết cấu ngôi nhà trăm tuổi vững chắc

Chỉ sau một mồi lửa nướng ngô của du khách, ngôi nhà đã bị thiêu trụi

Ngôi nhà Lang, với tuổi thọ hơn 100 năm, của gia đình quan Lang nhà bà Hà Thị Lợi thuộc địa phận Mường Chậm, huyện Tân Lạc, Hòa Bình, một công trình kiến trúc nguyên bản của nhà Lang - tầng lớp cao nhất trong xã hội người Mường - được gia đình lưu giữ qua nhiều đời, và được Bảo tàng Mường bảo tồn như một hiện vật văn hóa giá trị nhất đã bị thiêu hủy trên 90%, chỉ còn lại bộ khung cột. Gần 200 hiện vật được lưu giữ bên trong tái hiện nguyên bản đời sống sinh hoạt của nhà Lang, bao gồm: bộ cồng chiêng, bộ sưu tập súng săn, bộ sưu tập đồ đồng sinh hoạt gồm sanh, ninh, mâm, chậu, nồi các cỡ, đèn đồng; các loại đồ gốm bát, đĩa, bình, lọ; các loại đồ gia dụng mây tre đan, rương, chăn, gối… được Bảo tàng Mường tìm kiếm và sưu tập trong thời gian gần 15 năm, đã bị thiêu hủy toàn bộ.

Theo Hương Thảo - doisongphapluat.com