Bhutan, nơi thế giới lắng đọng ở độ cao 5.500m

Người hướng dẫn địa phương - Ugyen - đón chúng tôi trong bộ trang phục gho truyền thống của nam giới Bhutan, đó là một tấm áo dài tới đầu gối có dây thắt ngang bụng được giấu vào trong, nhìn tựa như áo của các võ sĩ Nhật. Đây là quốc phục của Bhutan, cũng là trang phục bắt buộc mỗi khi người dân viếng thăm đền chùa hay công sở.

Trên đường vào thủ đô Thimphu, chúng tôi ghé ngang một chiếc cầu cổ được kết hoàn toàn bằng dây xích sắt từ thế kỷ 14. Đây được cho là một trong 108 cây cầu do thánh nhân Thangtong Gyalpo xây dựng trên khắp Tây Tạng và Bhutan, nhằm giúp người dân khỏi lệ thuộc vào tàu bè khi qua sông. Dọc theo cầu sắt, người dân treo rất nhiều dây cờ ngũ sắc, bao gồm lam, trắng, đỏ, lục, vàng tượng trưng cho không gian, gió, lửa, nước và đất. Những dây cờ này được gọi là lungta, tức phong mã. Người Bhutan tin rằng mỗi khi gió thổi, những câu thần chú sẽ theo gió lan toả khắp thế gian, đem lại lợi lạc cho tất cả chúng sinh.

Sắc màu Thimphu

Đến Thimphu, chúng tôi về khách sạn nghỉ trưa. Khách sạn toạ lạc ngay cạnh bảo tháp Memorial Chorten, nơi tưởng niệm vị vua đời thứ ba của Bhutan. Từ cửa sổ, tôi có thể thấy dòng người đi nhiễu quanh bảo tháp theo chiều kim đồng hồ, có người còn mang trên tay một chiếc kinh luân nhỏ, vừa đi vừa xoay. Người Bhutan rất sùng đạo, Ugyen nói, có những người già dành cả ngày đi nhiễu quanh bảo tháp nhằm tích luỹ những thiện nghiệp cho đời sau. Nếu ghé thăm bảo tháp Memorial Chorten, bạn nhớ đẩy thử những chiếc kinh luân lớn ở gian nhà bên trái bảo tháp. Ugyen bảo rằng, một vòng xoay kinh luân lớn sẽ đem lại phúc lợi gấp 1.000 lần so với kinh luân nhỏ.

Nhà cửa ở Thimphu khá hiện đại với nhiều hàng quán buôn bán tấp nập, phục vụ cho cả dân địa phương lẫn du khách. Tuy nhiên, mặt hàng ở các hiệu chạp phô, thường treo biển “General store”, khá nghèo nàn, chỉ có một vài nhãn hàng địa phương và Ấn Độ chứ không nhiều lựa chọn. Người Bhutan ăn ớt như rau. Ớt được bán hàng thúng lớn ở chợ, đủ màu sắc từ xanh lá đến đỏ mọng. Ngoài ra, người Bhutan không giết thịt nên khắp Thimphu chỉ có ba tiệm thịt, nhập từ Ấn Độ hoặc của những đồ tể không theo Phật giáo.

Buổi chiều, chúng tôi ghé thăm chợ phiên cuối tuần tại Thimphu. Ở những thành phố khác, chợ chỉ họp vào thứ Bảy và Chủ Nhật, riêng Thimphu họp thêm thứ Sáu. Trong chợ bán rất nhiều rau củ quả của Bhutan cũng như nhập từ Ấn Độ. Kế bên chợ là một chiếc cầu lớn có mái che, bước qua cầu là một khu chợ khác, bán quần áo, tranh tượng, pháp khí… hầu hết nhập từ Ấn Độ, Trung Quốc hoặc Nepal. Quà lưu niệm Bhutan có các mặt hàng thổ cẩm, khăn choàng, túi xách, nhưng nhìn chung khá giống Việt Nam.

Tu viện vạn Phật

Hầu như ở bất kỳ đâu tại Thimphu, bạn cũng có thể nhìn thấy tượng Đại Phật (Buddha Dordenma) ngự trên toà kim cương ở một quả đồi phía nam thành phố. Bức tượng cao 51,5m này được làm bằng đồng dát vàng, thể hiện hình tượng Đức Phật Thích Ca đang ngồi trong tư thế hoa sen, hai mắt khép hờ, tay bắt ấn địa xúc. Bên trong bức tượng khổng lồ này là một tu viện 17 tầng, với hơn 10 vạn tượng Phật nhỏ bằng đồng dát vàng khác. Buddha Dordenma được khánh thành hồi năm 2015, nhân thượng thọ 60 tuổi của Quốc vương Bhutan thứ tư. Thế nhưng, người ta tin rằng đức Liên Hoa Sinh, người mang Phật giáo Mật tông đến Tây Tạng rồi sau đó truyền sang Bhutan, đã tiên đoán về công trình này từ thế kỷ thứ 8. Có rất nhiều du khách từ Ấn Độ, Trung Quốc và nhiều nước khác đến đây chiêm bái, có người còn mang cả bồ đoàn để ngồi thiền bên trong tượng Đại Phật.

Khi bước vào trong nội điện, Ugyen hướng mặt về một chiếc ngai đối diện tượng Phật chính, phía trên để ảnh một vị tu sĩ, chắp tay lần lượt đặt lên trán, môi và ngực, rồi rạp người xuống lạy ba lần. Kế đó, anh quay sang tượng Phật và lặp lại nghi thức ấy. Một vị lạt ma cầm một chiếc bình vòi cao, trên nắp có đính lông công, rót một thứ nước vàng lợt vào lòng bàn tay Ugyen. Anh hớp lấy một ngụm nhỏ, rồi dấp phần còn lại lên đầu. Vị tu sĩ trong ảnh chính là Je Khenpo, lãnh tụ tinh thần của đất nước Bhutan, coi sóc việc đạo bên cạnh Quốc vương coi sóc việc đời. Ông đóng vai chiếc cầu nối tâm linh giữa người dân và đức Phật. Tất cả Phật tử, chỉ trừ những tăng lữ cấp cao, đều lạy ảnh của ông trước khi lạy hình tượng Phật.

Sau tượng Đại Phật là Thimphu Dzong, một lối kiến trúc đặc thù của Bhutan, kết hợp giữa pháo đài và tu viện. Bên trong mỗi Dzong đều có văn phòng chính phủ lẫn tu viện, nhà ở cho giới tăng lữ. Theo truyền thống, mỗi toà Dzong được xây dựng không theo bất kỳ một đồ án thiết kế nào mà theo sự hướng dẫn của một lạt ma cao cấp. Vì thế, mỗi toà Dzong là một công trình kiến trúc khác nhau. Điều đặc biệt là, quá trình xây dựng không dùng bất cứ một chiếc đinh nào để cố định các thành phần. Mỗi khi vào Dzong, nếu người Bhutan phải mặc trang phục truyền thống, còn du khách nước ngoài chỉ cần mặc quần dài, áo có tay là đủ. Bạn đừng bỏ qua những bức bích họa và mạn đà la tuyệt đẹp trong nội điện, đó là cả kho tàng nghệ thuật quý giá của Bhutan.

Trường bắn cung Changlimithang

Bắn cung không chỉ là môn thể thao ưa thích của người dân Bhutan, mà còn là một hoạt động cộng đồng gắn kết nhiều tầng lớp khác nhau. Từ năm 1984-2008, Bhutan chỉ tham gia Thế Vận Hội với duy nhất một môn này mà thôi. Bia bắn là một tấm gỗ mỏng, cao 91 phân, rộng 28 phân, cách cung thủ khoảng 145 thước. Người chơi có thể sử dụng cung tên truyền thống, hoặc cung tên hiện đại kiểu Mỹ với độ chính xác cao hơn. Mỗi khi một cung thủ bắn trúng hồng tâm, theo đúng nghi thức, các đồng đội sẽ nhảy một điệu ngắn và hát mừng anh ta. Ngược lại, nếu bắn trượt, đội bạn sẽ buông lời bông lơn châm chọc.