Liệu việc iPhone được sản xuất tại Mỹ có thành sự thật?

Một báo cáo toàn diện của tờ Technology Review MIT cho thấy việc di dời lắp ráp iPhone sang Mỹ sẽ tăng thêm 30 đến 40 USD đến chi phí của một chiếc iPhone: "Chi phí vận chuyển và hậu cần sẽ phát sinh từ việc vận chuyển các bộ phận" - tờ báo này cho biết.

Việc sản xuất hàng trăm linh kiện của smartphone trong nước khiến cho giá đắt hơn và cực kỳ phức tạp. Giám đốc điều hành Apple Tim Cook đã có cuộc trò chuyện với CBS kéo dài 60 phút trong tháng 12.2015 rằng lực lượng lao động Mỹ thiếu các kỹ năng cần thiết để sản xuất iPhone, và CEO của Apple đã ước tính rằng phải mất đến chín tháng để tuyển dụng khoảng 8.700 kỹ sư công nghiệp giám sát dây chuyền lắp ráp Trung Quốc.

Mặt khác, Mỹ cũng gặp phải vấn đề về tài nguyên thiên nhiên. MIT Technology Review chỉ ra rằng có rất ít trong số 75 yếu tố cần thiết để sản xuất iPhone để bán tại Mỹ. Ví dụ, để sản xuất Aluminum phải yêu cầu bauxite và không có mỏ bauxite ở Mỹ. Nhưng Trung Quốc lại là nơi sản xuất 85 phần trăm kim loại đất hiếm của thế giới.

Thêm nữa, nhân tố làm phức tạp thêm vấn đề này là chuỗi cung ứng của Apple với hơn 750 công ty tại hơn 20 quốc gia. Công ty Semiconductor của Đài Loan sản xuất chip iPhone; SK Hynix của Hàn Quốc và Toshiba của Nhật Bản sản xuất module bộ nhớ của điện thoại; Japan Display và Sharp của Nhật Bản cung cấp màn hình hiển thị của iPhone. Theo một giám đốc điều hành ngành công nghiệp quen thuộc với sản xuất iPhone đã nói với tờ blog kinh tế NorthCrane: "Để tạo ra iPhone, sẽ cần phải có một cụm các nhà cung cấp ở cùng một vị trí, nhưng Hoa Kỳ lại không đáp ứng được điều kiện đó vào lúc này".

Một ví dụ cụ thể hơn, trong năm 2013, hãng Motorola đã tuyển hơn 3.800 nhân viên lắp ráp Moto X, một chiếc điện thoại Android hàng đầu, tại một nhà máy ở Fort Worth, Texas. Tuy nhiên, chỉ một năm sau, hãng này đã buộc phải dừng việc sản xuất với lý do điều kiện thị trường đặc biệt khó khăn. Công ty này sau đó chuyển việc sản xuất sang Trung Quốc.

Riêng về phía Trung Quốc, phản ứng của quốc gia này có vẻ khá nghiêm trọng. Trong một bài báo đăng trên một tờ báo của nhà nước, chính phủ Trung Quốc đã cảnh báo về các biện pháp trả đũa nếu việc hạn chế thương mại có hiệu lực. Theo tờ Global Times, "một loạt các đơn đặt hàng Boeing sẽ được thay thế bằng máy bay Airbus. Doanh số bán xe hơi Mỹ và iPhone tại Trung Quốc sẽ sụt giảm và việc nhập khẩu đậu nành và bắp Mỹ sẽ bị ngưng trệ. Trung Quốc cũng có thể giới hạn số lượng các sinh viên Trung Quốc theo học tại Mỹ".

Việc di chuyển sản xuất của Apple cũng có thể đe dọa mối quan hệ của công ty với các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Đầu năm nay, Books và iMovies của Apple đã tạm thời bị chặn lại trong nước. Và trong tháng Sáu, Cục sở hữu trí tuệ có trụ sở tại Bắc Kinh của Trung Quốc cho thấy iPhone 6 và iPhone 6 Plus của Apple đã xâm phạm bằng sáng chế thiết kế của công ty Trung Quốc Shenzen Baili.

Ngay cả khi Apple có chuyển khâu sản xuất iPhone sang Mỹ, cũng chưa hẳn giúp ngăn chặn thiệt hại của đất nước. Foxconn chỉ tuyển dụng khoảng 690.000 lao động ở Trung Quốc vào cuối tháng Tư, giảm nhẹ từ mức đỉnh 1,3 triệu vào năm 2012, trong khi Viện chính sách kinh tế Mỹ ước tính rằng Mỹ đã mất đến năm triệu công việc sản xuất từ ​năm 2000 đến năm 2014.

Khó nhưng không phải là không có ngoại lệ!

Foxconn đã từng thành lập một dây chuyền lắp ráp máy tính iMac ở Mỹ vào năm 2012. Một năm sau đó, Flextronics có trụ sở tại Singapore, nhà sản xuất máy tính Mac Pro của Apple, đã xây dựng một dây chuyền sản xuất tại Austin, Texas.

Trong tháng 10.2015, Chủ tịch Sharp Tai Jeng-wu gợi ý rằng nếu Apple đã bắt đầu sản xuất smartphone ở Mỹ, có khả năng họ sẽ tiếp bước theo. Ông nói: "Chúng tôi đang xây dựng một cơ sở mới tại Nhật Bản. Chúng tôi cũng có thể sẽ mở tại Hoa Kỳ. Nếu khách hàng quan trọng của chúng tôi đòi hỏi chúng tôi sản xuất tại Hoa Kỳ, chẳng lẽ chúng tôi lại không làm như vậy?" Vị CEO của Sharp đã nhấn mạnh.

Do đó, mọi điều khó thực hiện đến mấy cũng đều có thể xảy ra, khi Trump chính thức nhậm chức và ông sẽ thực hiện các lời hứa của mình với cử tri thì chúng ta sẽ có thể sẽ thấy một chiếc iPhone hoàn toàn mới được sản xuất tại Mỹ.