"Khoảng một tuần nay, tất cả các gói like (lượt thích - PV) tôi bán cho các nghệ sĩ 'mới nổi' đều không hoạt động. Tôi đã phải hoàn cho khách vài chục triệu rồi", K. Huy, một người chuyên cung cấp các dịch vụ "trang điểm" Facebook chia sẻ trong tiếng thở dài. Không riêng Huy, tất cả các hệ thống "nick" ảo, chuyên cung cấp lượt tương tác giả trên Facebook tại Việt Nam đều không hoạt động trong tuần qua.
Nhãn hàng biết nhưng mặc kệ
Theo Huy, ngày 13/12, Facebook đăng xuất nhiều tài khoản họ nghi ngờ là giả mạo tại Việt Nam. Những token (chuỗi mã tương ứng với mỗi tài khoản Facebook) này được các bên cung cấp dịch vụ thu thập khi người dùng chạy ứng dụng bên thứ ba (chẳng hạn các game "khi nào bạn chết", "kiếp trước bạn là ai"...).
Việc đăng xuất Facebook đồng nghĩa chuỗi token sẽ không còn hiệu lực. Kết quả, các bên cung cấp dịch vụ "trang điểm" Facebook không thể điều khiển những tài khoản này thích các bài viết của khách hàng.
Lượt tương tác gồm like, bình luận, xem video... là một trong những thước đo giá trị của nhiều KOL (Key Opinion Leaders - người có ảnh hưởng) trên Facebook. Các nhãn hàng cũng dựa phần nào vào lượt thích để "định giá" số tiền phải chi cho các bài viết quảng cáo trên trang cá nhân.
Sự phù phiếm này tồn tại từ lâu ở Việt Nam. Một số trường hợp, video đăng tải trên tài khoản cá nhân có lượt xem chỉ bằng 25% lượt like. Điều này cho thấy 75% số like kia chỉ là ảo.
Lượt thích gấp 4 lần lượt xem là chuyện thường diễn ra với những tài khoản mua like quá tay.
"Nhãn hàng không phải không biết chuyện này. Tuy nhiên, họ có những cách ước lượng tương tác thật của bài đăng. Nhãn hàng cũng muốn bài quảng cáo xuất hiện trên trang cá nhân có số tương tác cao để...cho đẹp", Thanh Hùng, ngụ Tân Bình, TP.HCM, nhà cung cấp dịch vụ quảng cáo cho nhiều nhãn hàng lớn tại Việt Nam chia sẻ.
Theo anh Hùng, các thương hiệu khi lựa chọn KOL đặt bài quảng cáo đã ước lượng được độ ảnh hưởng của người đó. Với nhãn hàng, hiệu quả tiếp cận mới quan trọng. Ngoài ra, số like cũng do "người nổi tiếng ảo" tự huyễn hoặc bản thân và chi tiền túi để mua. "Vì vậy các hãng mặc kệ họ muốn làm gì thì làm", anh Hùng nói thêm.
Facebook thu hồi token, "người nổi tiếng" điêu đứng
Từ ngày 13/12 đến nay, lượng like trên trang cá nhân của nhiều "người nổi tiếng" giảm đáng kể. "Người mua 500 like thì giảm 500, người mua 1.000 like thì giảm 1.000. Nhiều người mua gấp 5, gấp 10 lần số like thật thì không dám đăng bài nữa", Huy cho biết.
T.N, 24 tuổi là một huấn luyện viên thể hình tại TP.HCM. Nhờ sở hữu ngoại hình đẹp, ngoài công việc chính, cô còn nhận quảng cáo cho các cửa hàng bán thực phẩm chức năng cho người tập thể hình. Lượng tương tác thật của cô dao động 400-700 lượt mỗi bài đăng.
"Để cho đẹp trang cá nhân, em có mua gói like ảo của một bên cung cấp dịch vụ với giá 3 triệu đồng cho 300 like mỗi bài đăng. Mỗi ngày em có thể đăng 10-20 bài. 300 like em mua có thể chia ngẫu nhiên thành thả tim, haha hoặc wow. Tuy nhiên, nhiều ngày qua, bên cung cấp dịch vụ cho em báo hệ thống đang bảo trì", N chia sẻ.
Theo N, việc giảm từ hơn 1.000 like mỗi bài xuống 700 cũng không khiến cô phải khó xử với khách hàng đặt quảng cáo. "Tuy vậy em vẫn thấy buồn buồn vì số không đẹp nữa", N nói thêm.
"Giết nhầm hơn bỏ sót"
Tuần qua, giới buôn bán dịch vụ "trang điểm" trang cá nhân điêu đứng trước việc mất toàn bộ token. Điều này cho thấy nỗ lực hạn chế tài khoản và tương tác ảo của Facebook. Thế nhưng, Facebook đang gặp phải tình trạng "giết nhầm hơn bỏ sót".
Sau đợt truy quét "like ảo", Facebook đồng thời cũng khóa chức năng tương tác của người dùng thật.
Cụ thể, sau ngày 13/12, nhiều người dùng phàn nàn việc họ bị chặn tính năng thích, bình luận các bài đăng của bạn bè trong 7 ngày. Lý do được Facebook đưa ra là mạng xã hội này phát hiện các hoạt động bất thường của tài khoản.
"Chiều ngày 13/12, bất kể tôi like hay thả tim các bài đăng của bạn bè Facebook đều báo không thể thực hiện vì cho rằng tài khoản tôi hoạt động bất thường. Ngày hôm sau, khi mở ứng dụng Facebook trên điện thoại, mạng xã hội này báo phiên đăng nhập hết hạn và bắt tôi xác nhận các bước và đổi mật khẩu", Bình Minh, ngụ Gò Vấp, TP.HCM cho biết.
Theo Minh, những tháng qua, trải nghiệm mạng xã hội của anh thường xuyên xảy ra những lỗi khó hiểu. Tài khoản thường xuyên bị đăng xuất và chặn tính năng.
