Search
Thứ 5, 30/07/2020, 13:36 PM

Sức tàn phá khủng khiếp của Covid-19 với giới startup ĐNÁ: Công ty nhỏ thì phá sản, đóng cửa, 'kỳ lân' như Grab, Gojek hết thời đốt tiền chỉ sống cầm cự

(Tài chính) - Đại dịch Covid-19 đã tàn phá không chừa một ai, kể cả những startup kỳ lân, siêu kỳ lân ở Đông Nam Á.

Startup cho thuê xe ô tô Smove trở nên nổi tiếng và dễ dàng sử dụng ngay cả ở một đất nước khá đắt đỏ và có nhiều quy định nghiêm ngặt như Singapore. Với chỉ một động tác quẹt trẻ trả trước, bất kỳ ai cũng có thể lên một chiếc xe đang đậu trên đường, khởi động bằng một nút bấm và lái đi với mức phí 1 USD mỗi ¼ giờ.

Khi gã khổng lồ công nghệ Uber và Grab mở rộng trên khắp Đông Nam Á, nhanh chóng và dường như không có ý định dừng lại, nhà sáng lập Tom Lokenvitz của Smove nghĩ rằng anh đã tìm ra cách tận dụng thành công của họ nhằm mang lại thành tựu cho chính mình.

Kết quả là, năm 2015, anh đã đạt được một thỏa thuận cung ứng xe ô tô cho các lái xe Uber, nỗ lực ký những hợp đồng thuê dài hạn để tăng số lượng xe. Thời điểm đó, Grab và Uber vừa mới tham gia vào cuộc chơi và họ cung cấp rất nhiều gói giảm giá mạnh và trợ cấp cho tài xế trong một trận chiến khốc liệt để giành thị phần ở khu vực.

Trong một thời gian, cú đặt cược của Lokenvitz đã thành công. Trong 6 tháng sau khi thỏa thuận với Uber được ký, Smove System đã thăng hoa. Đội xe của họ đã mở rộng lên gấp 10 lần, đội ngũ nhân sự tăng gấp 3 và đã có lúc, họ trở thành công ty lớn nhất trong lĩnh vực này ở châu Á.

Sau đó, công ty đón một cú sốc: Uber bất ngờ vội vã rút khỏi Đông Nam Á vào năm 2018, bán mảng kinh doanh trong khu vực cho Grab. Trong giây phút khủng hoảng khi đối tác sụp đổ, Smove đã buộc phải tái cấu trúc, thỏa thuận lại các điều khoản với nhà cung cấp, đóng cửa văn phòng tại Australia và sa thải nhân viên ở Singapore.

Sức tàn phá khủng khiếp của Covid-19 với giới startup ĐNÁ: Công ty nhỏ thì phá sản, đóng cửa, kỳ lân như Grab, Gojek hết thời đốt tiền chỉ sống cầm cự - Ảnh 2.

Tuy nhiên đầu năm 2020, Lokenvitz cảm thấy tình hình có một chút cải thiện, họ bắt đầu có thêm một vài hợp đồng cho thuê đắt đỏ và dự định trong tương lai, họ nhắm tới việc mở rộng đội quân và tham gia thị trường mới.

"Tháng 1, 2 chúng tôi đang quay trở lại đường đua. Kế hoạch là huy động vốn vào giữa năm 2020 với những lời nói đầy hứa hẹn: Nhìn này, chúng tôi đã có lãi, chúng tôi có thể mở rộng trở lại".

Nhưng, khi các ca mắc Covid-19 ở Singapore lập đỉnh vào tháng 5, chính phủ đã áp dụng những biện pháp hạn chế đi lại, và giấc mơ của Smove đột ngột chấm dứt. Doanh thu công ty giảm 85%, khiến ban lãnh đạo buộc phải nghĩ đến chuyện bán bớt tài sản công ty và kết quả là một số bằng sáng chế của công ty mẹ đã được rao bán.

"Chúng tôi giống như một bệnh nhân ốm yếu nhưng đang có dấu hiệu phục hồi. Thế rồi Covid-19 ập đến, với rất ít tiền trong tay, chúng tôi có thể làm gì được? Chúng tôi không có thanh khoản dù có sự hỗ trợ của chính phủ. Con số đó không đủ để giúp chúng tôi vượt qua giai đoạn khó khăn này".

Những startup ốm yếu vì Covid-19

Điều đáng nói, Smove chỉ là 1 trong số rất nhiều công ty trẻ bị "trọng thương", "chảy máu" tiền mặt tại Đông Nam Á. Dịch Covid-19 đã thổi 1 làn gió lạnh tới những startup trong khu vực, trong nhiều năm vốn đã được rót hàng tỷ USD đầu tư từ những nhà đầu tư máu mặt gồm cả quỹ 100 tỷ USD của Softbank.

Những vết nứt trong mô hình gọi vốn kể trên đã bị phơi bày: Định giá lao dốc, huy động vốn mạo hiểm đã đạt mức thấp nhất 7 năm và những kỳ lân xem là mục tiêu sống còn đột ngột buộc phải cắt giảm mạnh chi tiêu và đưa ra những quyết định khó khăn.

Trong tình huống như thế này, sự thu hút của Đông Nam Á như một cỗ máy tăng trưởng đã không còn nữa. Với thị trường đang mở rộng với tỷ lệ 2 chữ số mỗi năm, là quê hương của những kỳ lân đang được nhắm tới trở thành "kỳ lân nhiều sừng" (định giá trên 10 tỷ USD) thì dịch Covid-19 thực sự đã thử thách to lớn với các nhà đầu tư. Đây có thể là một sự thoái trào cho hệ sinh thái startup đang nổi lên trong khu vực – ít nhất cho tới khi đại dịch dưới tầm kiểm soát.

Điều này có thể trở thành một khoảnh khắc mang tính cách mạng, theo Chandra Firmanto – quản lý tại quỹ Indogen Capital. "Các nhà đầu tư hầu như không quan tâm đến các chỉ số . Nhiều người trong số họ chỉ nói: Đây là một ngành công nghiệp nóng, rất lớn bởi vì rất, rất dễ huy động tiền".

Các kỳ lân cũng không tránh được bị "đổ máu"

Tại Jakarta, hiện tượng "đổ máu" đã diễn ra ở một số startup kỳ lân (định giá trên 1 tỷ USD).

Trong năm 2010, một công ty nhỏ bé có tên Gojek – lấy tên từ ojek – một loại xe máy 2 bánh giúp người dân di chuyển qua vùng tắc đường bắt đầu khởi nghiệp như một trung tâm thông tin với một nhóm nhân viên.

Năm 2015, họ đã phát triển một ứng dụng giống Uber và trở thành kỳ lân đầu tiên của đất nước. Năm 2019, họ đã vượt giá trị 10 tỷ USD và đang trên đường trở thành siêu ứng dụng, mở rộng ra mọi thứ từ gọi xe đến thanh toán kỹ thuật số và dọn nhà. Ở một vài khía cạnh, họ đã mở rộng tham vọng thậm chí lớn hơn cả người tiền nhiệm Uber.

Những cái tên như Google, Tencent và Facebook đang là những công ty đầu tư vào đây.

"Bất kỳ thứ gì mà người trung lưu ở Indonesia và xa hơn nữa muốn giao dịch, chúng tôi muốn tập trung nó vào trong 1 ứng dụng duy nhất", đồng sáng lập Nadiem Makarin nói vào năm 2018.

Tuy nhiên, cuối tháng 6 vừa qua, lượng người dùng hoạt động của công ty đột ngột giảm mạnh, Gojek phải tuyên bố sa thải 9% lực lượng lao động và đóng cửa GoLiffe – một dịch vụ gọi mát xa và dọn nhà cũng như GoFood Festival – cửa hàng thực phẩm vật lý của công ty. Họ cũng đã đóng cửa GoGlam – một dịch vụ đặt làm đẹp và GoFix – dịch vụ sửa đồ gia dụng.

"Điều đó khá sốc", theo Asri Sulastri – một người từng là đối tác tham gia trên GoClean. Hàng nghìn người như Asri đã phải ngừng kinh doanh khi GoClean bị đóng cửa. "Tôi nghĩ Gojek là một công ty lớn – chắc chắn họ sẽ tiếp tục mở rộng những loại dịch vụ như vậy. Không ngờ cũng có ngày họ phải đóng cửa".

Traveloka – một startup tương tự Expedia ở Indoensia cũng buộc phải sa thải 100 người – 10% lực lượng lao động vào tháng 4 khi ngành công nghiệp du lịch toàn cầu sụp đổ. Sau khi tái cấu trúc, công ty huy động thêm 250 triệu USD vào tháng 7. Ứng dụng gọi xe Grab vào tháng 4 cũng đã yêu cầu nhân viên tình nguyện nghỉ việc không trả lương hoặc giảm giờ làm để hỗ trợ công ty vượt khó khăn. Tháng 6, họ đã sa thải 360 nhân viên, 5% tổng lực lượng.

"Tôi biết đội ngũ lãnh đạo của Grab - đó chắc chắn là một quyết định vô cùng khó khăn. Nếu không cần thiết, họ sẽ không bao giờ làm. Tôi nghĩ họ không còn lựa chọn nào nữa", theo Chua Kee Lock – CEO của Vertex Holdings.

Trong khi đó, với những startup nhỏ thiếu tài chính hơn, họ buộc phải đóng cửa. Stoqo Teknologi Indoensia – một nền tảng trực tuyến phổ biến cung cấp thực phẩm tươi cho các cửa hàng vật lý đã chấm dứt hoạt động vào cuối tháng 4 sau khi dịch Covid-19 đã "giảm thu nhập nghiêm trọng". Một cái tên khác là Airy – một startup khách sạn giá rẻ đã phải ngừng hoạt động vào cuối tháng 5 sau khi "doanh số sụt giảm rất đáng lo ngại và lượng khách hàng yêu cầu hoàn tiền lớn" trong vài tháng.

Sự sụp đổ của chuỗi thực phẩm – khiến những startup nhỏ hơn cũng rơi vào bước đường cùng. Công ty fintech Singapore là FOMO Pay cũng đã cho các nhân viên bán thời gian nghỉ việc và ngừng mở rộng ra nước ngoài khi chứng kiến giao dịch thanh toán kỹ thuật số giảm hơn 50% khi bùng phát trên khu vực vào tháng 2.

"Khủng hoảng lần này cho thấy rằng mô hình tăng trưởng bất chấp rất dễ sụp đổ. Giá trị và việc tạo ra giá trị phải luôn đi cùng nhau. Sẽ không có sự rủi ro cho những công ty và nhà đầu tư đi tìm kiếm tốc độ tăng trưởng hay giá trị cao hơn nếu cùng lúc đó họ tạo ra được giá trị".

"Dịch Covid-19 đến vào đúng thời điểm tồi tệ nhất với chúng tôi", một nhà sáng lập startup ở Indonesia nói. "Các nhà đầu tư quốc tế bỗng trở nên lạnh nhạt. Chúng tôi về cơ bản đã đảm bảo được nguồn vốn sống trong 18 tháng nhưng cuối cùng họ rút lại trong phút chót". Hiện tại, thay vì chạy đua tăng định giá, các công ty đang được điều chỉnh để duy trì tiền mặt càng lâu càng tốt. Họ cũng tranh giành để được đảm bảo cam kết từ nhà đầu tư đối với vốn mới.

Thích nghi với thực tế mới

Nhìn chung trong bối cảnh hiện nay, ngay cả mục tiêu có lãi cũng phải được để sau mục tiêu sống còn là làm sao vượt qua được mùa đông.

Ngay cả những công ty lớn nhất cũng không thể tránh được việc phải thích nghi với thực tế mới. "Hầu hết các công ty, startup khác, đặc biệt là Đông Nam Á cần ngay lập tức tập trung vào ngắn hạn, đặc biệt nếu họ không có nguồn tài chính mạnh. Mục tiêu là làm sao vượt ra được khỏi cơn bão, lý tưởng nhất là thông qua việc cắt giảm chi phí. Tuy nhiên, với những startup có nhiều tiền hơn, đây là cơ hội tuyệt vời để mua những công ty nhỏ và định vị lại vị thế của họ".

Trên thực tế, trước đây Gojek cũng đã xem xét chi hàng triệu USD tiền đầu tư để mở rộng mạnh mẽ sang các lĩnh vực từ giao thực phẩm đến massage. Một phần của chiến lược mở rộng là thâu tóm những công ty khởi nghiệp nhỏ và yếu hơn.

Không chỉ Gojek, đối thủ Grab cũng thâu tóm ít nhất 10 startup nhỏ hơn trong vòng 3 năm qua. Năm 2019, cả hai công ty đều không có lãi. Họ bị mắc kẹt vào trận chiến giảm giá và trợ cấp nhằm thu hút cả khách hàng và tài xế.

Sức tàn phá khủng khiếp của Covid-19 với giới startup ĐNÁ: Công ty nhỏ thì phá sản, đóng cửa, kỳ lân như Grab, Gojek hết thời đốt tiền chỉ sống cầm cự - Ảnh 3.

Để mở rộng nhanh chóng, nhiều kỳ lân đã vung tiền thâu tóm những startup nhỏ hơn.

Sau khi bắt đầu đóng cửa Smove, Lokenvitz đã đăng một bài viết trên mạng LinkedIn mời những nhà sáng lập khác tham gia để và rút ra bài học từ ví dụ của anh. Phản ứng rất sôi nổi và anh nói với Nikkei rằng đã dành nhiều giờ trên những ứng dụng họp trực tuyến.

"Làm doanh nhân không phải dễ dàng. Thật tốt khi mọi người dám tiếp cận và tìm kiếm sự giúp đỡ".

Anh hy vọng rằng cả startup và các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ định nghĩa lại về sự thành công, thay vì tập trung quá nhiều vào việc huy động vốn, họ nên hướng tới việc tìm ra cách kiếm được tiền từ việc thu hút khách hàng.

Một nhân viên Traveloka bị sa thải trong đợt này chia sẻ: "Khi được tuyển vào giữa năm 2019, sếp của tôi bị quá tải với rất nhiều mục tiêu đề ra. Thế rồi khi dịch Covid-19 ảnh hưởng nặng nề vào tháng 2, kể từ đó, mọi thứ chỉ càng trở nên tồi tệ hơn. Tôi biết mọi người vẫn nói làm việc tại startup không chắc chắn nhưng tôi đinh ninh làm việc trong một startup kỳ lân sẽ khác. Hóa ra, trong đại dịch lần này, không chừa một ai cả".


 

Giá vàng

Giá vàng thế giới lên mức cao nhất mọi thời đại, vàng trong nước cũng lập kỷ lục
Sáng 2/12, giá vàng trong nước đồng loạt tăng mạnh sau khi giá vàng thế giới đêm qua (1/12 giờ...
 
Giá vàng miếng tăng mạnh lên gần 70 triệu đồng/lượng
Mở cửa ngày 10/10, giá vàng trong nước tiếp tục tăng so với cuối ngày hôm qua.
 
Ông Phạm Nhật Vượng: Đây là thời cơ vàng cho xe điện VinFast
Trước lo ngại của cổ đông về khả năng tiêu thụ xe VinFast, Chủ tịch Vingroup cho rằng thế giới...
 
Giá vàng SJC chạm 62 triệu đồng
Tăng nhanh hơn thế giới, giá vàng trong nước vừa lập đỉnh cao nhất mọi thời đại ở 62 triệu...

Chứng khoán

Giám đốc Chiến lược VPBankS: Mọi nhịp điều chỉnh chỉ là
Theo chuyên gia, trong giai đoạn hồi phục này thị trường có thể xuất hiện bẫy giảm giá, nhịp điều...
 
VNDirect: Nếu không tính ‘gánh nặng’ Vinhomes, lợi nhuận ngành BĐS quý 4/2023 đã tăng tới 132%
Tổng lợi nhuận ròng tăng hơn 30% cùng kỳ, nhờ hoạt động kinh doanh khởi sắc trở lại và yếu...
 
UBS cảnh báo: Có 3 rủi ro lớn, TTCK Mỹ có thể rung chuyển vì bán tháo mạnh vào cuối năm nay
Nếu trở thành hiện thực, ba rủi ro này có thể chấm dứt đợt tăng giá hiện tại của thị...
 
Chuyên gia FiinGroup: Định giá chứng khoán không còn rẻ
Chuyên gia FiinGroup cho rằng nhà đầu tư cần nhìn sâu hơn từng lớp ngành, lớp cổ phiếu bên trong...
CEO JPMorgan cảnh báo: Fed có thể sẽ tăng lãi suất thêm 0,75%, vẫn chưa khép lại lộ trình thắt chặt chính sách
CEO của JPMogarn, Jamie Dimon, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng có khả năng Fed sẽ tăng lãi...
 
4 con giáp sinh ra là những ngôi sao may mắn, đi đến đâu cũng được quý nhân phù trợ, càng về già càng ngập tràn phúc lành
Nhờ được phúc lành vây quanh, 4 con giáp này vượt qua được nhiều gian khó trong cuộc đời.
 
3 tuổi hạn cực xấu năm Giáp Thìn 2024, 1 tuổi đại nạn đề phòng mất cả cơ ngơi
Bước sang năm 2024, có 3 tuổi này rất đen đủi, cần thận tiền bạc thất thoát.
 
5 Cách giúp Thu hút Tài Lộc và Thành Công trong cuộc sống
Rất nhiều người đang tìm kiếm những cách để tạo ra sự thịnh vượng và may mắn trong cuộc sống...
 
5 tiêu chí xây dựng một mối quan hệ hòa thuận trong hôn nhân.
Hôn nhân là một cuộc hành trình đầy cảm xúc, sự gắn kết và sự trưởng thành.
 
3 con giáp là ‘chúa tiêu hoang’, không giỏi tính toán nhưng chẳng bao giờ lo hết tiền
Những con giáp này không được giỏi trong việc quản lý chi tiêu. Họ thích gì sẽ mua, muốn gì...
Delectech ra mắt Tính Năng Mới cho Seotobo: Viết Nội Dung Tự Động giúp SEO đỉnh cao
Trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng trở thành xu thế, việc tích hợp AI vào...
 
MART24H – NƠI KẾT NỐI TRIỆU TRÁI TIM YÊU THƯƠNG
Ngày 10/01/2021 vừa qua, Công ty Cổ phần Mart24h cùng với Hành Trình Kết Nối Yêu Thương Việt Nam đã...
 
Maritime Bank trao 4 cây vàng cùng hàng nghìn quà tặng  cho các khách hàng may mắn
Tháng 1/2018, Maritime Bank đã trao thưởng 4 cây vàng cùng 27 chỉ vàng đầu tiên của chương trình “Lộc...
 
Thị Phần Lò Đốt Rác của các Hãng tại Việt Nam
Những năm qua để giải quyết bài toán về xử lý rác thải nông thôn thì phương án mua lò...
 
Tuyển dụng trưởng phòng vé & trưởng nhóm quản lý bảo trì máy bay
Hãng hàng không Eastar Jet Co., Ltd tại Hàn Quốc tuyển dụng
 
Nike giảm giá 30% tất cả các sản phẩm nhân dịp Quốc Khánh
Từ 31/08 đến 01-09 hệ thống Nike Việt Nam có chương trình ưu đãi giảm giá cực lớn dành cho...

Doanh nghiệp

8 lưu ý khi viết CV ngành Logistic
Bạn đang tìm các bí quyết viết CV ngành Logistics với mong muốn sớm có được một vị trí phù...
 
Justatee, Bigdaddy và Double2T “Rượt đuổi” cực chiến trong MV “Về nhà ăn tết 2”
Tiếp nối thành công 6 năm trước, “Về nhà ăn Tết” trở lại trong phần 2 với sự “bắt tay”...
 
Ngân hàng đầu tiên báo lỗ trong quý 4/2023
Ngân hàng này bị lỗ 4,6 tỷ đồng trong quý 4/2023, trong khi cùng kỳ năm 2022 có lãi tới...
 
Các ngân hàng kinh doanh ra sao trong năm 2023?
Dù mới chỉ một số ngân hàng công bố kết quả kinh doanh năm 2023 nhưng có thể thấy lợi...

Doanh nhân

Người đàn ông gốc Việt đứng sau
Tiến sĩ Lợi Nguyễn sinh năm 1960 là Phó chủ tịch cao cấp về mảng Kết nối Quang và Đồng...
 
Bộ Kế hoạch Đầu tư báo tin mừng về đầu tư công
Đầu tư công đang là động lực hết sức quan trọng của nền kinh tế và được cả xã hội...
 
Masayoshi Son vừa lật ngược tình thế ngoạn mục, chứng minh mình vẫn là quái kiệt trong lĩnh vực đầu tư
Sau chuỗi IPO thất bại khủng khiếp của nhiều startup, Masayoshi Son cuối cùng cũng đã tìm lại được hào...
 
Shark Nguyễn Hòa Bình lý giải nghịch lý: Vì sao người trẻ đòi “nghỉ hưu sớm”, còn các tỷ phú… vẫn miệt mài làm việc
Là ông chủ hệ sinh thái khởi nghiệp NextTech, Shark Nguyễn Hòa Bình cũng đang miệt mài làm việc dù...
Top
Điện thoại:

Tiếp thị & Tiêu dùng - tiepthitieudung.com. All Right Reserved
Tiếp thị & Tiêu dùng - Cập nhật thông tin mới nhất về giá cả, thị trường, mua sắm...
tiepthitieudung.com giữ bản quyền trên website này
Liên hệ: [email protected]

2.79433 sec| 2023.516 kb