Tuy nhiên những sự bất cấp trong khâu phân phối lưu thông và công cụ chế tài trong hoạt động kiểm tra, kiểm soát chưa bao quát hết thực tế đã dẫn đến việc thị trường hỗn loạn, người tiêu dùng không chỉ phải chịu giá cả tăng cao, gian lận, mà còn chịu rủi ro về an toàn sử dụng.
Hỗn loạn thị trường
Gần đây, thị trường gas tại TP HCM “dậy sóng” khi nhân viên của hệ thống bán lẻ gas Bình Minh (thuộc Công ty TNHH Thương mại Gas Bình Minh) xuất hiện khắp nơi để kiểm tra an toàn gas tận hộ gia đình. Hễ nhân viên gas Bình Minh đi qua địa bàn nào là các đại lý gas trong khu vực kêu trời vì mất khách. Nguyên nhân là mỗi lần bảo trì xong, các nhân viên này dán đè số điện thoại gọi gas của Bình Minh lên decal số điện thoại của các đại lý khác.
Trong khi đó, đại diện gas Bình Minh cho rằng việc tăng cường đội ngũ bảo trì (từ 15 người lên trên 100 người) để khắc phục tình trạng mất khách cũ và chăm sóc khách hàng tốt hơn. “Đội ngũ này đến nhà khách hàng của Bình Minh theo danh sách từ hệ thống dữ liệu của công ty chứ không đi tràn lan. Trong quá trình bảo trì cho khách, công ty chủ trương sẵn sàng hỗ trợ miễn phí cho những ai chưa phải là khách hàng của Bình Minh nếu họ có nhu cầu. Việc để lại decal số điện thoại sau khi bảo trì là để làm “bằng chứng” chứ không vì mục đích khác!” - đại diện này giải thích.
Người tiêu dùng lạc trong ma trận gas thật và giá thật
Không chịu thua, gas Bình Minh dù hay bị các đại lý tố “giành khách” cũng tung người đi phát tờ rơi khuyến cáo khẩn về việc bị giả mạo: “Hiện nay, một số nhóm người giả mạo nhân viên gas Bình Minh đến từng nhà để phát tờ rơi khuyến mãi nhưng thực chất để bán gas giả, gas thiếu ký hoặc có các hành vi lừa đảo như thay van, dây (dẫn gas) kém chất lượng...”.
Việc liên tục nhận được những “khuyến cáo” tận nhà kiểu này khiến người tiêu dùng như lạc vào mê trận, không biết tin ai. Thêm việc giá gas đứng ở mức cao và một số thông tin về cháy nổ khí gas gần đây khiến nhiều người cảnh giác đến mức… sợ gas.
Nghịch lý thống lĩnh và cạnh tranh
Dư luận cho rằng, giá bán gas thời gian qua luôn giảm ít mà tăng mạnh. Chỉ riêng 5 tháng đầu năm 2013, giá CP liên tục giảm, song giá gas bán lẻ đến tay người tiêu dùng vẫn trong khoảng 305.000-360.000 VNĐ/bình 12kg. Từ tháng 6.2013 đến nay, giá bán lẻ gas đến tay người tiêu dùng liên tục tăng và đứng trong khoảng từ 350.000- 405.000 VNĐ/bình 12 kg...
Với số liệu thống kê: giá gas từ năm 2001 đến nay luôn được điều chỉnh và không tháng nào giữ nguyên, người ta cũng có thể giả thiết rằng giá gas tăng là phần lớn là do vai trò thống lĩnh độc quyền của doanh nghiệp lớn.
Trên thực tế, vai trò “thống lĩnh” thị trường hiện nay đang được cho là của PV Gas, với lượng cung cấp khoảng trên 70% nhu cầu gas cả nước (nếu tính cả sản lượng LPG Dung Quất được phân phối qua các đơn vị thành viên của PV Gas là PVGas Trading, PVGas North, PVGas South) theo một báo cáo mới đây tại diễn đàn "Hướng tới thị trường gas minh bạch và an toàn" do Báo Công Thương tổ chức đầu tháng 9 vừa qua.
Về vai trò thống lĩnh thị trường, theo Ông Nguyễn Mạnh Hùng- Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng VN cho biết: chỉ cần doanh nghiệp chiếm thị phần chiếm khoảng 30% trở lên thì người tiêu dùng đã bị ảnh hưởng đến quyền lợi. Vì vậy, dù cơ chế thị trường với mặt hàng gas thực hiện từ năm 2011, đồng nghĩa có sự cạnh tranh về thị phần, nhưng với việc PV Gas chiếm tới 70% thị phần thì bản chất chưa có sự thay đổi là mấy.
Thực tế cho thấy với việc mở ra nhiều đầu mối tham gia kinh doanh hiện nay chỉ làm cho thị trường ở nước ta trở nên cạnh tranh khốc liệt hơn nhưng giá cả không giảm đi, thậm chí tăng lên và người tiêu dùng còn chịu thêm nhiều thiệt thòi không chỉ về giá. So sánh về điều này bà Bà Lê Thị Anh Mẫn - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Dầu khí TP HCM, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gas Việt Nam cho biết “Dù tổng sản lượng chỉ hơn 1,2 triệu tấn gas/năm nhưng có tới 70-80 đầu mối kinh doanh trong khi Thái Lan có sản lượng 4-5 triệu tấn/năm mà chỉ 5-6 đầu mối. Trong khi đặc thù của ngành gas là chi phí đầu tư lớn, sản lượng thấp giá thành cao”
Hiện nay, ở Việt Nam giá gas thường được điều chỉnh mỗi tháng một lần vào đầu tháng theo giá thế giới. Tuy nhiên, giá này chỉ là giá đăng ký bán lẻ tối đa đến người tiêu dùng trong khi muốn kiểm soát giá gas phải nắm được giá bán ra của các công ty gas.
Nhận xét về giá cả, một nhà phân phối gas lâu năm tại TP HCM, thừa nhận với mức sống trung bình hiện tại của người dân, giá gas nên ở mức dưới 350.000 đồng/bình 12 kg thì mới tiêu thụ tốt. Trong khi giá gas cả năm nay cao hơn nhiều, thậm chí vào tháng 3-2012, giá còn lên ngưỡng 500.000 đồng/bình 12 kg.
Nói về giá bán “Hiện một số công ty hạ giá, hỗ trợ lung tung cho các đại lý trong khâu phân phối dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các công ty gas nhưng người tiêu dùng không được lợi gì trong việc này mà họ vẫn phải trả giá cao” - ông Trần Minh Loan – Phó chủ tịch Hiệp hội Gas thẳng thắn cho biết.
Về điều chỉnh tăng giá: Ông Trần Trọng Hữu- Phó Tổng thư ký Hiệp hội Gas VN cho biết trên thực tế cho thấy: khi có thông tin giá gas thế giới tháng sau tăng 50USD, ngay lập tức có DN lợi dụng đã điều chỉnh ngay giá cho hệ thống đại lý, gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Công cụ và chế tài quản lý thị trường chưa phù hợp
Ông Hữu nói: "Tôi thấy không có nước nào trong khu vực mà thị trường kinh doanh gas lại lộn xộn như thị trường VN. Đây là mặt hàng kinh doanh có điều kiện, liên quan đến tính mạng của người sử dụng mà cấp phép kinh doanh gas quá dễ dàng".
Theo ông Hữu, do kinh doanh gas có chi phí đầu tư quá lớn nên phát sinh hiện tượng gian lận rất nhiều, cộng thêm việc dễ dãi, chưa có chế tài rõ ràng dẫn đến việc xử lý gian lận rất khó. "Nếu chỉ có quản lý thị trường kiểm tra thì xử lý rất khó, một số cửa hàng còn thuê “đầu gấu” ngăn cản. Ngay cả, quản lý ở phường đi kiểm tra dân tình không sợ, phải có bóng dáng Công An thì mới sợ"-ông Hữu nói.
Ông Đỗ Thanh Lam-Phó cục trưởng cục quản lý thị trường Bộ Công Thương đã đưa con số sơ bộ từ đầu năm đến nay, QLTT đã xử lý 400 vụ, phạt hành chính 2 tỷ đồng, tịch thu lượng lớn tang vật gồm hơn 15 nghìn bình LPG, hơn 20 nghìn bình gas mini và nhiều dụng cụ sang chiết ga trái phép. Ông Nguyễn Lộc An cũng thừa nhận: Việc xây mới và cấp phép các trạm chiết nạp LPG chủ yếu là các trạm của các doanh nghiệp nhỏ mới được thành lập chưa thực sự chặt chẽ, tình hình san chiết nạp LPG vi phạm các quy định về san chiết trở nên phổ biến.
Các quy định và hoạt động kiểm tra, kiểm soát chưa cụ thể và sát sao, chưa có quy định quản lý đối với một số loại khí khác như LNG, CNG... Ông Hữu đề nghị Cơ quan Quản lý Nhà nước cần phối hợp chặt chẽ xử lý, nhất là có chế tài chặt chẽ, bởi hiện nay, ai cũng có thể mở được cửa hàng kinh doanh gas, chỉ 1 ngày là xong giấy cấp phép. Theo ông Hữu, đã đến lúc việc xây dựng quy hoạch hệ thống kinh doanh gas hoặc có biện pháp siết chặt việc cấp phép kinh doanh cho các cửa hàng kinh doanh gas là điều cần thiết.
Theo doisongphapluat.com
Tiếp thị & Tiêu dùng - tiepthitieudung.com. All Right Reserved
Tiếp thị & Tiêu dùng - Cập nhật thông tin mới nhất về giá cả, thị trường, mua sắm...
tiepthitieudung.com giữ bản quyền trên website này
Liên hệ: [email protected]