Những người mất tất cả vì cho vay ngang hàng ở Trung Quốc

“Con quá nhỏ bé để chống lại họ”, một phụ nữ 31 tuổi tại Chiết Giang (Trung Quốc) viết trong thư gửi cha mẹ đầu tháng 9, sau khi đã mất gần 40.000 USD vì một công ty cho vay ngang hàng (P2P) online phá sản, “Công ty phá sản, các cổ đông không muốn chịu trách nhiệm, cơ quan điều tra quá chậm chạp. Con quá mệt mỏi rồi và chẳng thấy còn chút hy vọng nào cả”. Người phụ nữ sau đó treo cổ tự tử. Câu chuyện của cô đã được đăng tải trên khắp trang mạng xã hội của Trung Quốc.

Hàng trăm người cũng cho biết họ là nạn nhân của công ty này - PPMiao. Cuối tháng 8, họ đã đến Thượng Hải để biểu tình phản đối. “Chúng tôi đã mất tất cả. Con trai 3 tuổi của tôi tháng tới còn đến hạn nộp học phí”, một người đàn ông họ Chen cho biết. Ông đã phải đi tàu 14 tiếng từ Giang Tô đến đây.

Khoảng 4.000 người đã mất tổng cộng 117 triệu USD khi PPMiao phá sản. Rất nhiều người trong số đó đã đến các thành phố lớn ở Trung Quốc để đòi bồi thường.

Nhà đầu tư vào PPMiao biểu tình tại Thượng Hải hồi giữa tháng 8. Ảnh: Reuters

Từ tháng 6 đến tháng 8, hơn 400 nền tảng cho vay ngang hàng tại Trung Quốc đã sụp đổ, theo hãng nghiên cứu Yingcan. Hiện tại, khoảng 1.800 nền tảng vẫn hoạt động. Tuy nhiên, China International Capital dự báo còn số này sẽ co về còn gần 200, khi nhiều vụ sụp đổ theo hiệu ứng dây chuyền sắp diễn ra.

“Việc này xảy ra nhanh một cách đáng ngạc nhiên”, Zennon Kapron - Giám đốc hãng tư vấn Kapronasia nhận định, “Chúng ta chỉ mới ở giai đoạn đầu của cuộc điều chỉnh được dự báo rất hỗn loạn trong ngành P2P”.

Hoạt động cho vay ngang hàng tại Mỹ, với các công ty như Prosper Marketplace và LendingClub, chỉ là giọt nước giữa đại dương. Nhưng ở Trung Quốc, nó thu hút tới 50 triệu người dùng. Họ bị hấp dẫn bởi mức lãi cam kết từ 10% trở lên - gấp đôi lãi suất ngân hàng tại đây. Hồi tháng 6, tổng số tiền họ đổ vào các nền tảng này đã lên kỷ lục 200 tỷ USD.

Chính phủ Trung Quốc đang nỗ lực kiểm soát ngành này. Đây là động thái nằm trong chiến dịch lớn hơn, nhằm hạn chế hoạt động cho vay phi truyền thống (không qua ngân hàng). Đầu hè này, cơ quan quản lý ngân hàng Trung Quốc cảnh báo người gửi tiền tại các website P2P có thể mất toàn bộ tiền. Dù không phải nền tảng P2P nào cũng bị cáo buộc lừa đảo, giới chức cho biết rất nhiều hoạt động theo mô hình Ponzi (lấy tiền của người sau trả cho người trước). Thông thường, các website này thu hút nhà đầu tư trong vài tuần, sau đó người chủ sẽ ôm tiền bỏ chạy.