Thưởng “tiền tươi thóc thật” có thực sự giá trị hơn cổ phiếu?

Tuy vậy, câu hỏi đặt ra là giữa việc thưởng bằng tiền – người được thưởng được hưởng lợi ích ngay lập tức và thưởng bằng cổ phiếu – được hưởng lợi ích trong tương lai liệu có gì khác nhau?

Giả định với một nhân viên có thu nhập bình quân 15 triệu đồng/tháng (180 triệu đồng/năm) thì số thuế thu nhập phải nộp trong trường hợp không có người phụ thuộc vào khoảng gần 3 triệu/năm.

Với việc nhận thưởng 600 triệu đồng tiền mặt, niềm vui của việc nhận về khoản tiền lớn sẽ nhanh chóng giảm đi khi quyết toán thuế. Với tổng thu nhập cả lương và thưởng đạt 780 triệu đồng thì số thuế phải nộp vào khoảng 125 triệu đồng – tức phát sinh thêm khoản thuế hơn 120 triệu từ việc nhận thưởng.

Trong khi đó, với 600 triệu đồng thưởng bằng cổ phiếu, thì thuế nhập cá nhân chỉ phát sinh khi bán đi cổ phiếu, với thuế suất 0,1% trên giá trị giao dịch, tức chỉ phải nộp 600.000 đồng.

Giữa việc nhận tiền ngay và nộp 120 triệu đồng thuế và nhận tiền sau này khi bán cổ phiếu và nộp thuế chưa đến 1 triệu đồng thì rõ ràng phương án thưởng bằng cổ phiếu có lợi hơn rất nhiều.

Tất nhiên Thế giới Di động cũng không thể lấy 500 tỷ đồng tiền mặt của cổ đông để chia cho nhân viên. Còn nếu lấy 70 tỷ - là số tiền cổ đông chấp thuận – để chia thẳng cho nhân viên thì bình quân mỗi người được nhận 79 triệu đồng và số thuế phát sinh thêm vào khoảng 8 triệu đồng.

Thực tế là Thế giới Di động cũng không phải chi ra đồng nào (giảm 70 tỷ LNST chưa phân phối đồng thời tăng 70 tỷ đồng vốn điều lệ), chỉ có các cổ đông là giảm đi 5% lợi ích tại công ty, tương ứng với tỷ lệ cổ phiếu phát hành thêm. Lợi ích mất đi này sẽ được bù lại nếu kết quả kinh doanh tiếp tục tăng trưởng tốt – đây cũng là mục đích mà cổ đông mong muốn khi phát hành ESOP.

Tạm chưa tính đến biến động của giá cổ phiếu sau 2 năm hạn chế chuyển nhượng (có thể bán ra 50% số cổ phiếu được thưởng sau 1 năm), rõ ràng việc nhận thưởng bằng cổ phiếu có lợi hơn rất nhiều cho nhân viên.